امارات و مساله تغيير توازن قوا
علي بيگدلي
در روزهاي اخير دولت امريكا فشار بر كنگره را افزايش داده تا هرچه سريع‌تر با توافق فروش جنگنده اف- 35 به امارات موافقت كنند. در ابتدا كه توافق عادي‌سازي ميان امارات متحده عربي و اسراييل به امضا رسيد، رسانه‌هاي امريكايي اعلام كردند كه بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير اسراييل با فروش جنگنده‌هاي پيشرفته اف-35 به ابوظبي مخالف است و اصرار دارد كه امريكا راضي به اين كار نشود. بعدتر اما مشخص شد كه نتانياهو موافق ضمني خود را با اين مساله اعلام كرده و گفته است كه اسراييل مشكلي با فروش اين جنگنده‌ها به امارات ندارد. زماني كه اسراييل مخالفتي با فروش جنگنده اف- 35 به امارات نداشته باشد و لابي‌هاي نزديك به تل‌آويو، تلاش نكنند كه نمايندگان را از تاييد توافق فروش سلاح به ابوظبي بازدارند، طبيعي است كه دولت امريكا دست بازتري در فشار آوردن به كنگره دارد و به احتمال بسيار زياد خواهد توانست موافقت نمايندگان را جلب كند. نمايندگان كنگره معتقدند با فروش اين جنگنده‌ها به امارات، توازن قوا در خاورميانه برهم مي‌خورد و در مقطع زماني فعلي نمي‌توان انتظار داشت كه دوستي ابوظبي و تل‌آويو تا مدت‌ها پابرجا بماند. دوستي امارات و اسراييل پايه‌هاي مستحكمي ندارد و در نتيجه تغيير در حاكميت هر يك از اين دو طرف مي‌تواند شرايط جديدي را ايجاد كند. با اين وجود با موافقت اسراييل ديگر مشكل زيادي پيش روي امارات براي دستيابي به اين خواسته جاه‌طلبانه وجود ندارد. تلاش براي دريافت تاييد كنگره به منظور امضاي توافق فروش جنگ‌افزارهاي پيشرفته به امارات در حالي صورت مي‌گيرد كه دولت دونالد ترامپ تا حدود يك ماه ديگر بايد قدرت را تحويل به جو بايدن دهد و دموكرات‌ها با وجود اينكه حامي عادي‌سازي روابط كشورهاي منطقه خاورميانه با اسراييل هستند، تمايل ندارند در ازاي اين عادي‌سازي سلاح‌هاي پيشرفته نظير جنگنده اف- 35 به امارات تحويل داده شود. اما اين احتمال وجود دارد كه نمايندگان جمهوري‌خواه كنگره با همراهي تعداد محدودي از دموكرات‌ها بتوانند تا پيش از روي كار آمدن دولت بايدن اين توافق را تاييد كنند. توافق مذكور براي صنعت تسليحاتي امريكا توافقي حياتي و بسيار سودآور به حساب مي‌آيد چرا كه براساس داده‌هاي وزارت امور خارجه ايالات متحده شامل حداكثر 50 فروند اف-35 لايتنينگ به ارزش 10.4 ميليارد دلار، 18 فروند هواپيماي بدون سرنشين ام‌كيو-9بي به ارزش 2.97 ميليارد دلار و مجموعه‌اي از مهمات هوا به هوا و هوا به زمين به ارزش 10 ميليارد دلار مي‌شود. براي جمهوري‌خواهان بسيار مهم است كه اين توافق به سرانجام برسد از آن رو كه باعث مي‌شود آنها بتوانند از آن به عنوان يك دستاورد مهم در حوزه اقتصادي نام ببرند.
از سوي ديگر با توجه به روايتي كه طرف اماراتي دارد، مي‌توان دريافت كه يكي از شروط اصلي ابوظبي براي پذيرش عادي‌سازي روابط با اسراييل همين موضوع بوده كه امارات قادر باشد به جنگ‌افزارهاي پيشرفته امريكايي دسترسي پيدا كند و به تقويت قواي نظامي خود بپردازد. ذكر اين نكته ضروري است كه با تحويل اين جنگنده به امارات، به احتمال زياد خواسته‌هايي مشابه در ديگر كشورهاي منطقه نيز ايجاد خواهد شد و رقابت تسليحاتي در خاورميانه شدت خواهد گرفت.
بايد در نظر داشت كه يكي از ابزارهاي امارات براي قانع كردن دولت امريكا در خصوص فروش جنگنده‌هاي اف- 35 به اين كشور، تهديدهايي است كه امارات مدعي است عليه اين كشور وجود دارد. با اين حال ورود جنگنده‌هايي قدرتمند نظير اف-35 به منطقه تهديدي براي امنيت جمهوري اسلامي ايران به حساب مي‌آيد و مي‌تواند باعث افزايش فعاليت‌هاي خصمانه امارات عليه ايران شود.
ايران بايد بداند تهديدهايي كه مستقيما عليه امارات در داخل كشور مطرح مي‌شود، مورد سوءاستفاده قرار مي‌گيرد و به اين كشور فرصت مي‌دهد تا به فضاسازي عليه ايران بپردازد و از سوي ديگر باعث مي‌شود اسراييل فضايي مناسب براي مانور دادن در اطراف مرزهاي ايران پيدا كند.